Puszcza Białowieska - Białowieża Forest
Puszcza Białowieska to ostatni las pierwotny na Niżu Europejskim oraz światowa ostoja żubra. W tym roku przypada 80. rocznica restytucji (ocalenia od zagłady) tego gatunku. Dużym wydarzeniem będą uroczyste obchody 600-lecia objęcia ochroną Puszczy.
"W XV wieku Puszcza Białowieska została przez Władysława Jagiełłę uznana za prywatną i chronioną własność króla. Skarby puszczy przeznaczone były jedynie dla dworu królewskiego, więc nie było dozwolone polowanie ani inne formy korzystania z lasu przez kogoś innego. Była to pierwsza odnotowana forma ochrony puszczy jako szczególnie cennego obszaru. Król nie zezwalał np. na wycinanie lasu, choćby w celu pozyskiwania ziemi pod uprawę" - poinformowała rzecznik prasowy ministerstwa środowiska Madalena Sikorska odpowiadając na pytanie dotyczące uzasadnienia umownej rocznicy 600-lecia objęcia ochroną Puszczy Białowieskiej.
Puszcza Białowieska, fot. Natalia
Dr Tomasz Samojlik z Zakładu Badania Ssaków Polskiej Akademii Nauk w Białowieży powiedział, iż podstawą, która uprawnia nas do mówienia o 600-leciu ochrony są najstarsze odnalezione w kronikach Jana Długosza zapisy z 1409 roku, odnoszące się do słowa Białowieża, potwierdzające królewski status puszczy. "Skoro była królewska, była chroniona, oznaczało to na przykład, że zwykła osoba nie mogła tam wejść, wycinać, polować, były służby leśne, które pilnowały wstępu do puszczy, dlatego można obronić tę tezę o 600-leciu objęcia ochroną" - dodał. Dodał, iż to strona białoruska wystąpiła do polskiej z propozycją obchodów 600-lecia.
"Od XIV do końca XVIII wieku Puszcza Białowieska była dobrem królów Rzeczypospolitej. Ten okres w jej historii od dawna budzi zainteresowanie. Wtedy właśnie ustaliła się pozycja i wartość Puszczy, wówczas też podjęte zostały działania, które uchroniły ją przed losem sąsiednich puszcz, dziś znanych tylko z archiwalnych dokumentów" - napisał Samojlik we wstępie do książki "Ochrona i łowy", którą Zakład Badania Ssaków PAN wydał w 2005 roku.
Na podstawie zapisów Długosza wiadomo, że w 1409 roku król Władysław Jagiełło przez 8 dni polował w Puszczy Białowieskiej. Zgromadził wówczas zapasy dziczyzny dla armii, która pokonała Zakon Krzyżacki na polach Grunwaldu.
Puszcza Białowieska jako własność królewska była chroniona przez istniejące od XIV wieku służby leśne: osaczników, strzelców i strażników - przypomina Samojlik. Osacznicy - najstarsza ze służb - osaczali zwierzynę podczas łowów wielkiego księcia. Np. w 1639 roku w puszczy było 277 osaczników, którzy mieszkali w 9 wsiach wokół puszczy.
Strzelcy pojawili się w XVII wieku, a w XVIII strażnicy. W wielu wypadkach służby te przechodziły z pokolenia na pokolenie w rodzinach, co przyczyniało się do tego, że były oddane ochronie przyrody.
fot. www.bialowiezaforest.eu - zrzut ekranowy
Powierzchnia całej puszczy przekracza 150 tys. ha, z czego w granicach Polski znajduje się zaledwie 62 tys. ha.
Dzisiejsza polska część Puszczy Białowieskiej w jednej szóstej (najcenniejsza jej część) jest objęta najwyższą ochroną w formie Białowieskiego Parku Narodowego.
Historia Białowieskiego Parku Narodowego sięga 1921 roku. 29 grudnia tego roku utworzono leśnictwo "Rezerwat", które 13 kwietnia 1924 roku zostało podniesione do rangi nadleśnictwa o tej samej nazwie. 1 stycznia 1929 roku to nadleśnictwo zostało objęte ochroną ścisłą, a 4 sierpnia 1932 roku - przemianowane na "Park Narodowy w Białowieży". W roku 21 listopada 1947 dokonano reaktywowacji Parku go pod obecną nazwą. 26 października 1996 roku powierzchnia parku została powiększona do 10 502 ha (105,02 km2) przez przyłączenie części powierzchni dwóch sąsiadujących nadleśnictw, a wokół parku utworzono otulinę o powierzchni 3224 ha. Należy podkreślić, iż Park obejmuje jedynie fragmenty Puszczy Białowieskiej.
Obszar Ochrony Ścisłej Białowieskiego Parku Narodowego w 1979 z racji dużego znaczenia dla kultury i dziedzictwa ludzkości, wpisano na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. W 1992 r. UNESCO rozszerzyło status obiektu dziedzictwa światowego na przylegający doń od wschodu fragment białoruskiego parku narodowego "Bieławieżskaja Puszcza", podlegający ochronie ścisłej (4500 ha). W ten sposób powstał w Puszczy Białowieskiej - jeden z siedmiu na świecie i trzech w Europie - transgraniczny obiekt dziedzictwa światowego.
Należy dodać, iż Puszcza Białowieska wraz z otaczającymi terenami została w 1986 uznana za Obszar Chronionego Krajobrazu o powierzchni 860 km2. Różnymi formami ochrony objęto ponad 50% jej powierzchni.
__________________________
Informacja: PAP, emazury.com, Wikipedia
|
