Dworzec kolejowy w Budwitach, fot. © Jacek Sztorc
Sytuacja dworców jest wierzchołkiem góry lodowej, jaką są ogólnie pojęte zaniedbania na kolei. Pragnąc zachować od zniszczenia dziedzictwo kolejowej przeszłości, chciałabym zachęcić do dyskusji nad przyszłością kolei na Warmii i Mazurach. Czy idąc obecnym tropem doczekamy się czasów, że jedyną funkcjonującą linią kolejową w naszym województwie będzie fragment trasy Gdynia - Warszawa?
Olsztyn, 10 września 2009 r.
List Otwarty do Parlamentarzystów Warmii i Mazur
"Uratujmy stare dworce"
Apeluję o szybsze decyzje dotyczące ratowania starych dworców w tak pięknym regionie jak Warmia i Mazury. Dziesiątki obiektów sypią się jak domy z piasku, a przecież w wielu miejscowościach są drugim po kościele ważnym i reprezentacyjnym obiektem, który może nadal służyć celom publicznym, mieć nowe funkcje i wzbogacać okolicę.
Stare i zabytkowe dworce na ratunek czekają od mniej więcej 20 lat, od kiedy zaczęła słabnąć rola PKP, spowodowana różnymi czynnikami.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami za gospodarowanie obiektami dworcowymi na terenie kraju odpowiada PKP S.A. Z informacji Ministra Infrastruktury wiemy, że obecnie w województwie warmińsko-mazurskim PKP S.A. administruje 97 dworcami kolejowymi. Wśród nich, przy czynnych liniach kolejowych zlokalizowane są 52 dworce obsługujące pasażerów oraz 33 dworce nieczynne. Przy liniach kolejowych o zawieszonym lub zlikwidowanym ruchu położonych jest 12 budynków pełniących poprzednio funkcje dworców. Co i jak uda się uratować na nowe cele?
Sytuacja dworców jest wierzchołkiem góry lodowej, jaką są ogólnie pojęte zaniedbania na kolei. Pragnąc zachować od zniszczenia dziedzictwo kolejowej przeszłości, chciałabym zachęcić do dyskusji nad przyszłością kolei na Warmii i Mazurach. Czy idąc obecnym tropem doczekamy się czasów, że jedyną funkcjonującą linią kolejową w naszym województwie będzie fragment trasy Gdynia - Warszawa?
Tak wcale nie musi być. Województwo Warmińsko-Mazurskie posiada też przecież unikalny potencjał tranzytowy w zakresie przewozów kolejowych między polskimi portami morskimi (Gdańsk, Gdynia, Elbląg) a Białorusią i Ukrainą, co również wymaga kompetentnego omówienia z racji różnych postulatów słanych oddolnie do władz każdego szczebla.
W przyjętym 8.09.2009 r. projekcie budżetu państwa na 2010 r. przewidziano ok. 1,08 mld zł na inwestycje w infrastrukturę kolejową, w tym remonty dworców, a kolejne 850 mln zł na dofinansowanie bieżących wydatków zarządcy infrastruktury kolejowej, czyli PKP Polskie Linie Kolejowe, ale zdaniem ekspertów to o wiele za mało (informacja za PAP z 09.09.09).
Dworzec kolejowy w Orzyszu, fot. © Paweł Wagner
Przyczynę tragicznej sytuacji dworców należy szukać w niewłaściwym podziale środków publicznych. Na inwestycje kolejowe przeznacza się aż dziesięciokrotnie mniej pieniędzy z budżetu państwa, niż na bardziej kontrowersyjny pod względem środowiskowym i bezpieczeństwa transport drogowy. Inwestycje kolejowe nie są ujęte w sektorowym programie Rozwoju Polski Wschodniej. Taki sposób podziału środków nie ma nic wspólnego z zapisaną w Konstytucji zasadą zrównoważonego rozwoju i dlatego apeluję o jak najszybsze podjęcie interwencji w tej sprawie.
Szanowni Parlamentarzyści
Kolej w Polsce dogorywa. Tymczasem w UE panuje tendencja odwrotna - zwiększa się nakłady na infrastrukturę kolejową kosztem drogowej (opinia Forum Transportu Szynowego, cytowana przez PAP). Opracowana przez Ministerstwo Infrastruktury strategia co do dworców obejmuje horyzont czasowy do 2025 roku, a dla jedynie niektórych obiektów w kraju do lat 5. To ratunek, który może przyjść za późno. Mienie musi mieć gospodarza. Proszę, uratujmy stare dworce teraz.
Elżbieta Mierzyńska, córka kolejarza z Olsztyna, reportażystka, członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich Oddział Olsztyn oraz Fundacji Środowisk Twórczych w Olsztynie i obecnie: współpracownik dwutygodnika "Posłaniec Warmiński", radia Planeta FM Olsztyn, gazety internetowej olsztyn24, tel. 607 807 707
Treść apelu "Uratujmy stare dworce" popierają:
- Barbara Zasada - dyrektor Szkoły Podstawowej w Sątopach-Samulewie, dzieci tej szkoły informowały media o potrzebie zagospodarowania nieczynnego dworca na cele kulturalne lub muzealne;
- Paweł Wagner, fotografik i znawca regionu, autor dokumentalnego zbioru zdjęć obecnego stanu mienia byłej PKP, prezentowanego na wielu stronach internetowych związanych z tym tematem;
- Dariusz Naworski, Dyrektor Zarządzający Biuro Eurozet Olsztyn, radio Planeta FM, na którego antenie od nagłaśniano potrzebę ratowania starych dworców;
- Wojciech Kujawski, kolekcjoner starych pocztówek, wśród których są dawne dworce kolejowe, autor książek i albumów takich jak "Mazury Garbate", "Krutynia", "Śniardwy", "Mamry", przedsiębiorca;
- Andrzej Grabowski, redaktor wiadomości lokalnych www.bisztynek.strona.pl, w których często rozwijany jest temat integracji społecznej i apel o szacunek dla historii regionu, laureat Nagrody Wojewody za rok 2008 w prezentowanej dziedzinie;
- Sebastian Marszał, Prezes Zarządu Warmińsko-Mazurskiego Towarzystwa Miłośników Kolei, zawodowo i społecznie związany z problematyką kolejnictwa w Polsce;
- Grzegorz Kowalek, Prezes Zarządu Fundacji ADSUM (łac. być obecnym, pomagać), której fundatorzy kierują się mottem Seneki "Trzeba, żebyś żył dla innych, jeżeli chcesz żyć dla siebie", współautor albumu "Pociąg do przeszłości - stacja Żabi Róg";
- Danuta Zielonka, prezes Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich w Barczewie, organizator Festiwalu Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego, inicjator i twórca inicjatyw wzmacniających przedsięwzięcia gospodarcze i kulturalne, promotor postaw obywatelskich;
- Kuba Łoginow, redaktor autorskiego portalu eksperckiego PortEuropa, specjalista marketingu terytorialnego, korespondent prasy zagranicznej w dziedzinie gospodarczej;
- Małgorzata Jackiewicz-Garniec - historyk sztuki, zabytkoznawca, współautorka książek o architekturze regionu: "Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich...", "Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach";
- Elżbieta Fabisiak, radna Olsztyna, zaangażowana społecznie i zawodowo w sprawy kultury i promocji marki miejsc;
- Bożena Ulewicz, radna sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego;
- Adam Kopytowski, architekt krajobrazu, laureat nagrody Talent Roku, przyznawanej przez Fundację Środowisk Twórczych w Olsztynie za projekty łączenia historii z teraźniejszością w przestrzeni miast;
- Krzysztof Worobiec, prezes Stowarzyszenia "Sadyba", zaangażowany w promocję rozwoju transportu intermodalnego na Warmii i Mazurach oraz inicjatyw służących ochronie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego regionu.
Do apelu przyłącza się redakcja emazury.com. Jednocześnie zobowiązuje się do podjęcia działań medialnych w tej sprawie.
Zachęcamy do podpisania petycji w sprawie rozwoju kolei i transportu wodnego w Północno-Wschodniej Polsce:
www.petycje.pl/petycjePodglad.php?petycjeid=4195&viewpostid=54228
Zobacz również: Niszczejące perełki, Elżbieta Mierzyńska [w:] Porteuropa.eu
Dworzec kolejowy w Budwitach - krótka historia
Na pierwszy zdjęciu znajduje się dworzec kolejowy w Budwitach, który wymaga gruntownego remontu. Stan, w jakim znajduje się budynek dworca związany jest z polityką PKP, a w zasadzie z polityką państwa (PKP są - jak sama nazwa wskazuje - państwowe), które nie dostrzega szans związanych z rowzojem kolejnictwa, a co więcej - likwiduje kolejne połączenia kolejowe. Taki właśnie smutny los spotkał linię kolejową, która jeszcze w połowie lat 90-tych XX w. przebiegała przez Budwity. Dworzec kolejowy w tej miejscowości ma bardzo ciekawą architekturę, jak również historię. Wybudowany został specjalnie dla cesarza Wilhelma II, który bardzo często polował na terenie Prus Wschodnich. Był przy tym wielkim wielbicielem sztuki. Upodaobał sobie m.in. styl norweski. W Puszczy Romnickiej na Mazurach zostały zaprojektowane w tym właśnie stylu przez architekta Holma Hansena Munthe pałac i kaplica myśliwska. Te efektowne budynki stanowiły inspirację dla wielu późniejszych założeń architektonicznych, w tym stacji kolejowej w Budwitach. Należy w tym miejscu dodać istotną uwagę. Budynek, który obecnie możemy podziwiać (w stnie niestety zaniedbanym) stanął początkowo w pobliskich Prakwicach, które były letnią rezydencją książęcego rodu zu Dohna (gałęzi Schlobitten). Ród ten utrzymywał bliskie i zażyłe kontakty z cesarzem Wilhelmem II. Zmienne są jednak koleje losu. Wilhelm II skłócił się z administratorem okolicznych dóbr - Ryszardem zu Dohna. Zarządcy dóbr graniczących z włościami Ryszarda - bracia von Eben, których majątek znajdował się w pobliskich Budwitach postanowili przenieść pawilon stacji kolejowej poświęcony cesarzowi. Budynek stanął w miejscu, w którym znajduje się do dnia dzisiejszego.
__________________________
Informacja: Jakub Łoginow, www.porteuropa.eu
"Dworzec kolejowy w Budwitach - krótka historia" - emazury.com
|
