Inscenizacja historyczna w związku z 150. rocznicą uroczystego otwarcia Kanału Elbląskiego, pochylnia Buczyniec, 31 sierpnia 2010 roku. Na planie, grani przez aktorów (od lewej): główny budowniczy Kanału Elbląskiego (niem. Der Oberländische Kanal) Georg Jakob Steenke (1801-1884) oraz Minister handlu i przemysłu Królestwa Prus (w latach 1848-1862 oraz 1866-1867) August von der Heydt (1801-1874) podczas uroczystego otwarcia Kanału w dniu 31 sierpnia 1860 roku.
fot. © emazury.com
W niedzielę, 29 sierpnia 2010 roku w Buczyńcu i Ostródzie odbyły się główne obchody Jubileuszu 150-lecia Kanału Elbląskiego. Jedną z atrakcji była inscenizacja historycznego wydarzenia z 31 sierpnia 1860 r. - uroczystości oddania do użytku pochylni Buczyniec. W tym miejscu warto przypomnieć pokrótce historię budowy Kanału Elbląskiego.
Mało poruszaną w publikacjach kwestią jest to, iż Kanał powstawał etapami, przy czym pierwszy z etapów miał miejsce wiele wieków przed jego uruchomieniem. Należy bowiem pamiętać, iż w latach 1331 - 1334 powstał Kanał Dobrzycki (niem. Weisdorf Kanal), łączący jezioro Ewingi z jeziorem Jeziorak, wchodzący w skład zespołu wodnego Kanału Elbląskiego. Wybudowany on został na zlecenie mieszczan Zalewa, za pozwoleniem komtura Dzierzgonia Günthera von Schwarzburg. Przywilej wydany przez komtura zezwalał na korzystanie z kanału jedynie mieszkańcom Zalewa. Ta pierwsza w tym rejonie sztuczna droga wodna, wybudowana w całości przez człowieka, liczyła około 2400 metrów długości.
Historia Kanału Elbląskiego sięga roku 1825, kiedy to elbląscy deputowani do Landtagu Prowincji Pruskiej podnieśli na posiedzeniu problem budowy kanału na trasie od jeziora Jeziorak do jeziora Druzno. Wskazywali oni na duże korzyści ekonomiczne tej inwestycji.
Sprawą nie podlegającą dyskusji jest to, iż decyzja o budowie kanału, która zapadła nie wcześniej niż w 1837 roku, wiązała się z wyasygnowaniem ogromnych środków na budowę kanału i wypływała z faktu uznania przez państwo pruskie potrzeby uruchomienia tej drogi wodnej zważywszy na niewątpliwe korzyści natury ekonomicznej. Mniej więcej około 1837-1840 r. odbyła się audiencja u króla Prus Fryderyka Wilhelma III (panujący w latach 1797-1840). Była to narada o charakterze techniczno-ekonomicznym. George Jacob Steenke uczestnizył w niej w charakterze referenta. Tymi, którzy ostatecznie przekonali króla i otworzyli królewską kasę byli nadprezydent Prowincji Prusy (1824-1842) Heinrich Theodor von Schön (1773-1856), minister handlu i przemysłu Królestwa Prus (w latach 1848-1862 oraz 1866-1867) August von der Heydt (1801-1874), urzędnicy Zarządu Ziem Prowincji Pruskiej z Królewca, ale również projektanci, w tym Georg Jakob Steenke.
Uroczyste rozpoczęcie prac związanych z budową Kanału Elblskiego nastąpiło 28 października 1844 w Miłomłynie. Nie była to do końca data przypadkowa, bowiem była związana z przesunięciem oficjalnych uroczystości zaplanowanych na 15 października - dzień urodzin króla Prus Fryderyka Wilhelma IV. Ja informuje Henryk Plis w książce "Historie i uroda obszaru Kanału Elbląskiego" (2007):
"Po godzinie 10:00, przy punkcie oznaczonym flagami, skąd kanał miał się rozwidlać na dwie odnogi (w kierunku Iławy i w kierunku Ostródy) zebrali się uczestnicy pochodu z Miłomłyna: burmistrz Johann Friedrich Sackolowski, inż. Jerzy Jakub Steenke, landrat Kuehnast z Ostródy, superintendent - pastor Brachvogel z Miłomłyna oraz posiadacze ziemscy z okolic, dostojnicy z Ostródy, rajcowie i magistrat Miłomłyna, miejscowe bractwo kurkowe, młodzież szkolna z nauczycielami oraz rzesza gapiów przybyła pieszo i wozami. Najpierw mowę wygłosił pastor Brachvogel, potem przemówił landrat Kuehnast, który przedstawił przebieg spraw związanych z budową kanału, podziękował inż. Steenke oraz podkreślił łaskawość i przychylność króla, następnie poprosił inż. Steenke o rozpoczęcie prac. Ten wygłosił kilka zdań, w których podziękował łaskawości króla za zlecenie wykonania przezeń tej budowy, wziął przygotowaną łopatę i wykonał nią trzy sztychy, po nim trzy sztychy wykonali landrat Kuehnast, burmistrz Miłomłyna oraz kilku zaproszonych gości."
W tym dniu dokonano uroczystego otwarcia żeglugi na trasie Elbląg - Miłomłyn - Iława - Zalewo. Po wybudowaniu w 1872 roku Śluzy Zielonej koło Ostródy, oddano do użytku odcinek kanału z Miłomłyna do Ostródy. W latach 1872-1876 wydłużono kanał o kolejne 17 km - zbudowano wówczas odcinek wiodący z Ostródy, poprzez jezioro Szeląg - do Starych Jabłonek.
Kanał Elbląski był budowany był etapami:
1. Zalewo - Miłomłyn - w 1850 r.,
2. Odcinek do Karczemki - w 1851 r.,
3. Odcinek Karczemka - Elbląg - w 1860 r.
4. Odcinek Miłomłyn - Ostróda - w 1872 r.,
5. Odnoga boczna Ostróda - Stare Jabłonki - w 1876 r.
W dniu 31 sierpnia 1860, obok ostatniej wówczas pochylni - Buczyniec (pochylnię Całuny ddano do użytku wiele lat później - w 1881 roku), zaaranżowano uroczyste otwarcie Kanału (niem. Der Oberländische Kanal). Zorganizowano wtedy próbny rejs, w którym brało udział wielu znakomitych gości, w tym główny budowniczy Kanału Elbląskiego Georg Jakob Steenke oraz minister handlu i przemysłu Królestwa Prus August von der Heydt.
Próba generalna funkcjonowania Kanału miała jednak miejsce około dwa miesiące później - w dniu 29 października 1860. W tym dniu poddano weryfikacji sprawność działania urządzeń Kanału pod kątem technicznym. Sześć barek wyładowanych drewnem pomyślnie pokonało wówczas cztery pochylnie.
__________________________
Więcej informacji: Kanał Elbląski
|
