|
|
BIBLIOGRAFIA
Literatura (także publikacje w czasopismach), która bezpośrednio lub pośrednio nawiązuje do szeroko rozumianej tematyki sybirackiej
>> Andrej Amarlik, Czy Związek Sowiecki przetrwa do roku 1984 ?, Wrocław 1981
>> Martin Amis, Koba the Dread : Laughter and the Twenty Million, London 2002
>> Władysław Anders, Bez ostatniego rozdziału, Londyn 1959
>> Anne Applebaum, Gułag, Warszawa 2005
>> E. Bacon, The Gulag at War: Stalin's Forced Labour System in the Light of the Archives,
New York, 1994
>> ks. Władysław Bukowiński, Wspomnienia z Kazachstanu, Rzym 1981
>> Stanisław Chmielewski, Zapiski niebohaterskich przeżyć, Wrocław 2002
>> Zygmunt Chmielewski, W sowieckiej niewoli, Wrocław 2002
>> Stanisław Ciesielski, Polacy w Kazachstanie 1940-1946. Zesłańcy lat wojny, Wrocław 1996
>> Stanisław Ciesielski, Przesiedlenie ludności polskiej z Kresów Wschodnich do Polski 1944-1947. Wybór dokumentów, Warszawa 2000
>> Stanisław Ciesielski, G. Hryciuk, A Srebrakowski, Masowe Deportacje w ZSRR, Toruń 2003
>> Stanisław Ciesielski, Centralny zarząd systemu obozowego OGPU-NKWD-MWD ZSRR w latach 1930-1960 i jego naczelnicy, "Wrocławskie Studia Wschodnie", nr 6 (2002) [wyd. 2003], s. 181-191
>> Stanisław Ciesielski, Masowe deportacje w ZSRR - charakterystyka wybranych aspektów zjawiska, "Dzieje Najnowsze" 2001, nr 3, s. 29-56
>> Stanisław Ciesielski, Wschodnie losy Polaków, Wrocław 1997
>> Kazimierz Cybulski, Przerwany bieg życia - syberyjskie wspomnienia nastolatka, Lublin 2002, Norbertinum
>> Kazimierz Cybulski, Szara godzina, Lublin 2002, Norbertinum
>> Stanisław Dakiniewicz, Więzień P 303. Wspomnienia łagiernika 1944-1955, Wrocław 1992
>> Leszek Dzięgiel, Lwów nie każdemu zdrów, Wrocław 1991
>> Zdzisława Krystyna Kawecka, Do Anglii przez Syberię, Wrocław 1994
>> Maria Dunin-Kozicka, Burza od Wschodu
>> Małgorzata Giżejewska, Kres Archipelagu [w:] Karta, s. 74-80, nr 1 / styczeń 1991
>> Jerzy W. Górski, Głodne stepy, Londyn 1989, Wyd. Polska Fundacja Kulturalna
>> Bernard Grzywacz, Krąg Workuty, Warszawa 2004, Archiwum Wschodnie
>> Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat, Warszawa 1990, Wyd. Brama,
>> M. Jakobson, Origins of the Gulag, Lexington 1993
>> M. Janik, Dzieje Polaków na Syberii, Wrocław 1991
>> O. Albin Janocha OFM Cap, Pod opieką Matki Bożej, Wrocław 1993
>> Maria Januszkiewicz, Kazachstan, Paryż 1981, Instytut Literacki
>> Marian Jonkajtys, W Sybiru białej dżungli, Warszawa 2003
>> Edward Kołpak, 15 lat tułaczki, Kraków 1990
>> Zofia Kossak-Szczucka, Pożoga
>> Stanisław J. Kowalski, Na czerwonym szlaku
>> Stanley J. Kowalski, Autobiography
>> Stanley J. Kowalski, Jazlowiec - The town lost in history
>> Stanley J. Kowalski, Kolyma: The Land of Gold and Death
>> A. Krakowiecki, Książka o Kołymie, Londyn 1950
>> praca zbiorowa pod redakcją A. Kuczyńskiego, Kościół katolicki na Syberii. Historia-współczesność-przyszłość, Wrocław 2002
>> Mieczysław Kumorek, Z Kresów do Peczorskich Łagrów, Warszawa 1990
>> Irena Krajewska, Siła nadziei [w:] Karta, s. 48-57, nr 1 / styczeń 1991
>> Krystyna Laskowicz, Strojbataliony [w:] Karta, s. 106-121, nr 2 / luty 1991
>> Zygmunt Librowicz, Polacy w Syberii, Wrocław 1992
>> Grażyna Lipińska, Jeśli o nich zapomnę, Warszawa 1990
>> Eugeniusz Lityński, Ukarani za niepopełnione winy, Stronno 2001, Wyd. Max
>> Jan Nagrabiecki, Idąc na hasło, Warszawa 1989
>> Eugeniusz Niebelski, Duchowieństwo lubelskie i podlaskie w powstaniu 1863 roku
i na zesłaniu w Rosji, Lublin 2002
>> Zofia Orłowska, Tajgo, pamiętna tajgo, Wrocław 1991
>> Wanda Ossowska, Przeżyłam..., Warszawa 1990
>> Stefan Paluch, Syberia-Berlin. Wspomnienia zesłańca, Kraków, Agencja Wyd.-Reklamowa
>> Joseph Pearce, Sołżenicyn. Dusza na wygnaniu, Warszawa 2004
>> Leonard Perepeczko, W łagrach na saratowskim szlaku, Wrocław 1993
>> Grzegorz Piwnicki, Polacy wojskowi i zesłańcy w carskiej armii na Kaukazie w XIX
i na początku XX wieku, Toruń 2001
>> Krzysztof Popiński, Aleksandr Kokurin, Aleksandr Gurjanow, Drogi śmierci - Ewakuacja więzień sowieckich z Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej w czerwcu i lipcu 1941, Warszawa 1995
>> Jan Prorok, Skazani na zagładę, Wrocław 1992
>> Marek Ruszczyc, Polacy czasów niewoli, Warszawa 1987
>> Janusz Siemiński, Przepaść [w:] Karta, s. 59-73, nr 1 / styczeń 1991
>> Henryk Sobolewski, Z Ziemi Wileńskiej przez świat Gułagu, Warszawa 1990
>> Anna Sobota, W stepach Kazachstanu, Warszawa - Wrocław 1993
>> Aleksander Sołżenicyn, Przełomy : opowiadania zebrane : 1959-1998, Warszawa 2001
>> Aleksander Sołżenicyn, Jeden dzień Iwana Denisowicza, Warszawa 2002
>> Aleksander Sołżenicyn, Wpadło ziarno między żarna, Warszawa 2002
>> S. Swianiewicz, Forced Labour and Economic Development: An Enquiry
into the Experience of Soviet Industrialization, London 1965
>> Warłam Szałamow, Opowiadania Kołymskie, Gdańsk 1991
>> Warłam Szałamow, Wiszera, Warszawa 2000
>> Agata Tuszyńska, Śladami Wierszyny [w:] Karta, s. 100-113, nr 1 / styczeń 1991
>> ks. Wincenty Urban, Droga krzyżowa Archidiecezji Lwowskiej w latach II wojny światowej
1939-1945, Wrocław 1983
>> Anne Wiazemsky, Garstka ludzi, Warszawa 2004
>> Władysław Wielhorski, Los Polaków w niewoli sowieckiej (1939-1956), Londyn 1956
________________________________________________________________________
W skrócie można powiedzieć, że "Wspomnienia Sybiraka" to książka, która jest w zasadzie wielką, trudną podróżą w przeszłość lat dziecięcych i młodzieńczych po rozległych bliznach, pokrywających liczne pokoleniowe rany, zadane w tamtych już odległych latach na obszarze świadomości, ale nie tylko. Pod bliznami, ta zraniona świadomość, mimo upływu czasu, wciąż jeszcze żyje z tkwiącą w niej zadrą niezatartej pamięci.
Pisząc wspomnienia dla potrzeb tej książki, korzystając z tego, co jeszcze zostało zapisane w mojej pamięci, przeżyłem Syberię jeszcze raz, ale w sposób skondensowany.
Mimo upływu lat, widzę Syberię, jako kraj śnieżnych długich zim i krótkiego gorącego lata z plagą nieznośnych komarów i meszek gotowych wypić z człowieka całą krew. Kraj wspaniałych, zawsze pogodnych i wesołych ludzi - Sybiraków. Jest to prawda, jak najbardziej obiektywna, a jednak w rzeczywistości każdy zesłaniec patrzy na miejsce swego zesłania przez pryzmat nieszczęścia, jakie go spotkało, przez pryzmat sytuacji w jakiej się znalazł. Dlatego opis Syberii przez każdego z nich zawsze będzie subiektywny, bo w sytuacji nieszczęścia, mimo najlepszych chęci trudno zdobyć się na obiektywizm.
Czesław Suchcicki
Czesław Suchciki
Wspomnienia Sybiraka. Odległy Kraj, czyli Syberia oczami zesłańca inaczej widziana
Rok wydania: 2009
Wydawnictwo:
NOVA SANDEC
Czesław Suchcicki urodził się 20 października 1928 roku na Podlasiu. W 1941 roku, na dwa dni przed wybuchem wojny niemiecko - radzieckiej, został z częścią rodziny zesłany na Syberię. Tak wspomina to wydarzenie: "Jako zesłaniec, mając 13 lat, nie miałem niczego własnego, więc nie miałem nic do stracenia. Byłem ciekaw poznania świata i to zesłanie stworzyło taką okazję". Ten tok myślenia towarzyszył mu przez całe pięć lat pobytu na Syberii. Pracując tam między innymi w firmie, która zajmowała się wyrobem walonków, nauczył się zawodu i tak go opanował, że mając 16 lat został majstrem. Po powrocie do kraju musiał wszystko zaczynać od zera. Jako inżynier mechanik pracował na różnych stanowiskach: starszego konstruktora, głównego technologa i nauczyciela przedmiotów zawodowych w szkole średniej. Zakończył swoją karierę zawodową pracując na stanowiskach dyrektorskich, po czym przeszedł na emeryturę. Będąc na emeryturze opublikował kilkadziesiąt artykułów w Interia360.pl (dziennikarstwo obywatelskie) oraz napisał kilkanaście książek (w tym kilka pszczelarskich).
www.interia.pl
Redaktorzy "W czterdziestym nas Matko na Sibir zesłali..." Polska, a Rosja 1939-1942 - Irena Grudzińska-Gross oraz Jan Tomasz Gross - zebrali w tej interesującej pozycji bogaty materiał źródłowy, dokonując przy tym wyboru (teksty archiwalne).
Książka podzielona została na dwie części. Pierwsza zawiera relacje dzieci zesłanych na nieludzką ziemię, spisane w formie wypracowań (z zachowaniem oryginalnej, częstokroć niedoskonałej stylistyki oraz pisowni). W Instytucie Hoovera w Stanford (Stany Zjednoczone) znajduje się około 2300 takich wypracowań. Spośród nich autorzy wybrali sto trzydzieści.
Część druga zawiera natomiast 36 relacji ludzi dorosłych (wojskowych oraz cywilnych), które zamieszczone są w postaci kwestionariuszy. W ten sposób władze polskie chciały zebrać informacje o wszystkich żywych oraz zaginionych uchodźcach, którzy zostali ewakuowani z Rosji. Znajdują się one w tzw. Kolekcji Andersa, czyli zbiorze dokumentów żołnierzy oraz ich rodzin z Armii Andersa. Ta część traktuje między innymi o stosunkach polsko-radzieckich: opisane jest przyłączenie terenów wschodniej Rzeczypospolitej do Związku Radzieckiego, a co za tym idzie nadawanie obywatelstwa radzieckiego polskiej ludności. Autorzy wykorzystując archiwalne teksty pokazują jak poszczególne grupy zawodowe Polaków były traktowane przez władze radzieckie. Osobny rozdział dotyczy łagrów i więzień.
Schemat wywózki w roku 1940 (luty, kwiecień, czerwiec) oraz w 1941 roku (czerwiec) był bardzo zbliżony. Najczęściej pod osłoną nocy do mieszkań wchodziło NKWD wraz z milicją. Dawali rodzinie kwadrans (czasem pół godziny) na spakowanie najpotrzebniejszych rzeczy. Deportowani mieli prawo do zabrania ze sobą odzieży, bielizny, obuwia, pościeli, naczyń kuchennych i stołowych, żywności, drobnego sprzętu rolniczego i domowego, pieniędzy i przedmiotów wartościowych, jednak nie więcej niż 500 kg na rodzinę. Pozostawiali dorobek całego życia: majątek nieruchomy, sprzęt rolniczy, inwentarz żywy. Strach i lęk, jaki towarzyszył zdezorientowanym ludziom, był trudny do opisania. Trafiali do bydlęcych wagonów, którymi czasem ponad miesiąc, bez ogrzewania jechali w nieznane. Po kilku dniach podróży, raz na dobę lub co kilka dni, wybrana osoba z wagonu mogła wyjść po jedzenie: wiadro wodnistej zupy lub chleb oraz woda. Śnieg, zebrany naprędce podczas postojów pociagu, także nierzadko służył jako woda.
Książka ta to świadectwo cierpienia wielu naszych rodaków, o których świat zapomniał. Pamiętajmy...
Irena Grudzińska - Gross, Jan Tomasz Gross
"W czterdziestym nas Matko na Sibir zesłali..." Polska, a Rosja 1939-1942
Rok wydania: 2008
Wydawnictwo: Znak
O podobieństwach skutków nazizmu i komunizmu napisano wiele. Niestety - uważanie się za lewaka nie stanowi dziś powodu do wstydu. Wręcz przeciwnie - czyż Che Guevara nie jest modny w wielu środowiskach?
"Czarna księga komunizmu" wykazała dobitnie, że system komunistyczny był ze wszech miar zbrodniczy. Świat jednak ma gdzieś przesłanie tej księgi, podobnie jak kiedyś relacje Sołżenicyna o gułagach.
W dniu 8 lutego 2005 roku w Instytucie Pamięci Narodowej w Warszawie pani Anne Applebaum prezentowała polską edycję swojej najnowszej książki pod tytułem Gułag. W kilkadziesiąt lat po książkach Sołżenicyna, Szałamowa i Herlinga-grudzińskiego system gułagu został opisany ponownie. Tym razem przez amerykańską dziennikarkę. Książka - co godne podkreślenia - oparta jest nie tylko na wspomnieniach ofiar radzieckich obozów.
Tym razem możliwe było wykorzystanie źródeł, które zostały udostępnione w Rosji dzięki "głasnostii". Możliwe było również przeprowadzenie rozmów z tymi, którzy przez obozy przeszli lub tworzyli nieludzki system gułagu.
Książka ta, (jak i inne pozycje) powstała "nie żeby to się więcej nie powtórzyło, jak głosi frazes. Napisana została, bo prawie na pewno to wydarzy się znów" - ostrzega autorka. Jej ostrzeżenie brzmi bardzo mocno, ale także - co należy szczególnie podkreślić - bardzo prawdziwie. Coraz większe ograniczanie swobód obywatelskich przez państwo, nadmierny fiskalzim, globaliacja, sprowadzanie człowieka do kategorii towaru ("swobodny przepływ towarów, usług i ludzi" - zapis z dokumentów Unii Europejskiej), genetycznie zmodyfikowana żywność... - katalog zagrożeń jest nieskończenie długi. Czy czeka nas kolejny totalitaryzm?
Anne Applebaum
Gułag
Rok wydania: 2005
Wydawnictwo: Świat Książki
|
