CZERWONE MAKI NA MONTE CASSINO

Czerwone Maki na Monte Cassino;
słowa - F. Konarski; muzyka Alfred Longin Schütz

Czy widzisz te gruzy na szczycie?
Tam wróg twój się kryje, jak szczur!
Musicie! Musicie! Musicie!
Za kark wziąć i strącić go z chmur!
I poszli szaleni, zażarci,
I poszli zabijać i mścić!
I poszli - jak zawsze - uparci!
Jak zawsze - za honor się bić.

Czerwone maki na Monte Cassino,
Zamiast rosy piły polską krew...
Po tych makach szedł żołnierz i ginął,
Lecz silniejszy od śmierci był gniew!
Przejdą lata i wieki przeminą,
Pozostaną ślady dawnych dni!...
I tylko maki na Monte Cassino
Czerwieńsze będą, bo z polskiej wzrosły krwi!

Czy widzisz ten rząd białych krzyży?
To Polak z honorem brał ślub!...
Idź naprzód!... Im dalej... Im wyżej...
Tym więcej ich znajdziesz u stóp!
Ta ziemia do Polski należy,
Choć Polska daleko jest stąd,
Bo wolność... krzyżami się mierzy!
Historia nie jeden zna błąd!

Czerwone maki na Monte Cassino...


Posłuchaj:

Czerwone maki na Monte Cassino (pieśń wojskowa związana z bitwą o Monte Cassino)

Tytuł pieśni nawiązuje do kwiatów, które w czasie bitwy rozkwitały właśnie na zrytych pociskami wzgórzach. Być może autor sugerował się też dostępnymi mu relacjami żołnierzy walczących trzydzieści lat wcześniej nad Sommą, których wspomnienia pełne są porównań kwitnących maków do krwi poległych.

Początkowe dwie zwrotki powstały w nocy z 17 na 18 maja 1944 roku w siedzibie Teatru Żołnierza Polskiego przy 2 Korpusie Sił Zbrojnych w Campobasso. Autorem słów był Feliks Konarski (znany pod pseudonimem artystycznym Ref-Ren), żołnierz 2 Korpusu, znany przed wojną śpiewak operetkowy i kompozytor piosenek. Trzecią zwrotkę Konarski ułożył kilka dni później. Ostatnią zwrotkę dopisał w 1969 roku, w 25. rocznicę bitwy.

Melodię skomponował Alfred Schütz, kompozytor i dyrygent, również żołnierz 2 Korpusu. Melodię charakteryzuje duży ambitus (oktawa + duża seksta) oraz stosunkowa trudna linia melodyczna (melodia moduluje z tonacji durowej w zwrotce do jednoimiennej molowej w refrenie, zawiera też chromatykę).

Pieśń ukazała się drukiem jeszcze w tym samym roku we Włoszech i od razu zyskała wielką popularność. Następne wydania różniły się nieco tekstem.

18 maja 1944 roku o świcie na Monte Cassino odegrany został inny utwór - hejnał mariacki, ogłaszając zwycięstwo polskich żołnierzy.

Według Rafała Ziemkiewicza pieśni tej nie można dziś w Polsce publicznie odtwarzać ani wykonywać, bowiem prawa autorskie znalazły się w Niemczech.


Autorem słów do pieśni "Czerwone maki na Monte Cassino" jest Feliks Konarski (ur. 9 stycznia 1907 w Kijowie, zm. 12 września 1991 w Chicago), posługujący się w twórczości literackiej pseudonimem REF-REN. Pochodził z kresów. Przez jakiś czas uczęszczał do gimnazjum polskiego w Kijowie. Pewnego dnia udał się pieszo do Warszawy. Tam zdał maturę, zapisał się na uniwersytet ale wkrótce urzekła go scena. Momentem zwrotnym stało się zetknięcie z Konradem Tomem, który ułatwił mu autorski start, wymyślając dla niego pseudonim autorski REF -REN. Jego pierwszym przebojem stała się piosenka "Pięciu chłopców z Albatrosa". Był autorem wielu przebojów i tekstów satyrycznych dla czołowych teatrzyków rewiowych ( m. inn. dla "Qui pro Quo" dla takich gwiazd jak Zula Pogorzelska, Zofia Terne, Lopek Krukowski.). W 1939 r. Konarski znalazł się we Lwowie i tam zorganizował zespół rewiowo - muzyczny, który występował w kinie "Stylowy". Po rozwiązaniu tego zespół zorganizował program rewiowo - muzyczny na zaproszenie lwowskich kolejarzy, z którym odbywał tournee po ZSRR W Moskwie wykonawców zastał wybuch wojny. Potem Konarski znalazł się w II Korpusie i przeszedł z nim cały szlak bojowy. Był szefem artystycznym frontowej Czołówki Teatralnej II Korpusu.


Autorem melodii do pieśni "Czerwone maki na Monte Cassino" jest polski kompozytor i pianista pochodzenia żydowskiego Alfred Longin Schütz (ur. 2 lipca 1910 w Tarnopolu, zm. 21 października 1999 w Monachium). W latach 1932-1936 związany był z Wesołą Lwowską Falą - był jej kierownikiem muzycznym. Od 1936 roku zamieszkał w Warszawie, gdzie współpracował z miejscowymi teatrami oraz kabaretami (był m.in. szefem muzycznego Teatru Buffo). Był świetnym pianistą, komponował z niezwykłą łatwością piosenki śpiewane przez Ordonkę, Werę Gran, Eugeniusza Bodo, Mieczysława Fogga. We wrześniu 1939 uciekł z Warszawy do Lwowa, który wkrótce został anektowany przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Zebrał innych artystów - uciekinierów i aby zdobyć środki utrzymania - stworzył Teatr Miniatur, z którym wyruszył na tourneé po ZSRR. W stolicy Kirgistanu Frunze, zachorował na tyfus plamisty. W grudniu 1941 dołączył do pierwszych oddziałów wojska polskiego, które organizowały się w Buzułuku. Otrzymał przydział do wydziału propagandy przy sztabie armii generała Andersa. Wraz z Henrykiem Warsem kierował 40-osobową orkiestrą towarzyszącą polskiej armii na szlaku bojowym od Teheranu do Monte Cassino. Po wojnie wyjechał do Brazylii, gdzie pracował w rewiach Sao Paulo i Rio de Janeiro. Ożenił się z Weroniką - Węgierką pochodzenia żydowskiego. W 1961 osiadł w Monachium, współpracował z Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa.


Źródła:

- Wikipedia,
- Monografia "Czerwonych maków" - hymnu IX LO w Szczecinie