|
|
ZNANI SYBIRACY
Wincenty Migurski (1805–1863)
Wincenty Migurski - uczestnik powstania listopadowego, zesłaniec na Syberię, którego tragiczny los zainspirował wielu twórców, m.in. Lwa Tołstoja.
Urodził się 28 lutego 1805 roku w Linowie (obecnie powiat Sanodmierski). Ukończył liceum w Kielcach. Po wybuchu powstania listopadowego służył w 4. Pułku Piechoty Liniowej. Po klęsce powstania przebywał na emigracji w Prusach i we Francji, skąd w 1833 roku powrócił do Polski, gdzie prowadził działalność niepodległościową.
W 1835 roku został aresztowany przez Rosjan i skazany na przymusową służbę wojskową w armii Imperium Rosyjskiego jako szeregowiec, którą odbywał na Uralu. W 1837 roku ożenił się z Albiną Wiśniowską herbu Prus I-mo, córką Macieja Wiśniowskiego, właściciela wsi Paniowce Zielone w Czortkowskiem, która przyjechała do narzeczonego z Galicji. Dwoje ich dzieci umarło w niemowlęctwie, a prawosławni mieszkańcy Uralska nie pozwolili pochować dzieci na cmentarzu. Migurscy postanowili zbiec z Uralu. W tym celu Wincenty Migurski upozorował swoje samobójstwo.
Po jakimś czasie (w czerwcu 1840 r.) jego żona z trumnami dzieci i ukrytym w powozie mężem wyjechała z Uralu. W czasie drogi przypadkowo zdemaskowano Migurskiego. W konsekwencji został skazany na służbę w oddziałach w Nerczyńsku, a żona pojechała za nim. 15 czerwca 1843 roku zmarła niedługo po urodzeniu syna, który rok później także umarł. Wincenty Migurski jeszcze przez 14 lat służył jako szeregowiec. Dopiero w 1859 roku uzyskał zgodę na powrót do kraju, gdzie zmarł po czterech latach - 9 sierpnia 1863 roku w Wilnie.
Po powrocie z zesłania napisał wspomnienia - Pamiętniki z Sybiru spisane przez Wincentego Migurskiego, wydane we Lwowie w 1863.
Tragiczne losy małżeństwa stanowiły inspirację dla wielu twórców. Dzieje Migurskich stały się kanwą szeregu utworów literackich, z których najgłośniejsze było opowiadanie Lwa Tołstoja "Za co?," wydane w 1906. Polsko-rosyjska ekranizacja tego dzieła (o tym samym tytule co książka) w reżyserii Jerzego Kawalerowicza pochodzi z 1995 roku. O Migurskich pisał także Władimir Dal (opowiadanie "Zesłaniec" z 1849) i Sergiusz Maksimow ("Syberia i katorga" z 1891).
|
