fot. S. Czachorowski
Od czasów Stanisława Hozjusza aż do czasów ostatniego polskiego biskupa Warmii przed zaborami - Ignacego Krasickiego, który przejechał tędy w 1767 roku, powitanie nowego biskupa wjeżdżającego uroczyście do Diecezji Warmińskiej odbywało się w Bałdach, leżących zaledwie kilkaset metrów od granic Warmii. Na spotkanie biskupa i jego orszaku udawała się delegacja kapituły warmińskiej.
Na pograniczu Mazur i Warmii, nieopodal mazurskiej miejscowości Bałdy - leżącej niedaleko warmińskich Butryn - istnieje pozostałość starej lipowej alei, która upiększała trakt wiodący z Warszawy na Warmię i do jej stolicy - Lidzbarka (Warmińskiego).
W "Kiermasach na Warmii" ks. Walenty Barczewski tak opisywał trakt, zwany obecnie biskupim: "Trzy trakty warszawskie przecinały polską Warmię na wskroś (...). (Jeden z nich) Od Bałd na Butryny, Zazdrość, Jondorf (Jaroty), Olsztyn, Dywity, Spręcowo, Gutsztat (Dobre Miasto) do Lidzbarka, rezydencji biskupów polskich (...). Tymi traktami ciągnęli biskupi po zatwierdzeniu przez króla, z licznymi orszakami z Warszawy na swe nowe stanowisko. W Bałdach, ostatnim majątku mazurskim odległym tylko o parę tysięcy kroków od warmińskiej granicy, stawali zwykle biskupi z całym orszakiem, bo tu odbierali pierwszy hołd i pierwsze przywitanie od swoich diecezjan."
Pomysłodawcą rewitalizacji "Aleji Biskupów" w Bałdach były znawca gwary warmińskiej Edward Cyfus. W 2006 wspólnym wysiłkiem miejscowej społeczności, pracowników Urzędu Gminy Purda, ośrodka uniwersyteckiego w Bałdach oraz miejscowych leśników, odtworzono Trakt Biskupi. Na jego początku ustawiono symboliczne wrota Warmii. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie przekazał dotację na uporządkowanie pomnikowej alei oraz na wyposażenie związanej z nią ścieżki edukacyjnej.
Uroczyste, symboliczne otwarcie historycznego traktu odbyło się 16 września 2006 roku. Przez "Wrota Warmii" wprowadzono nowego Arcybiskupa Metropolię Warmińskiego dra Wojciecha Ziembę. Nowy zwierzchnik kościoła oraz towarzyszący swemu następcy Arcybiskup Senior Edmund Piszcz posadzili dwie nowe lipy, które symbolicznie łączą nowe i stare czasy.
Jak witano nowego biskupa?
W Bałdach składano biskupom pierwszy hołd i witano ich uroczyście w imieniu kapituły warmińskiej. Następnie nowego biskupa witał kapłan z Butryn wraz ze swymi parafianami. Powitaniom towarzyszyły śpiewy, muzyka, niesiono chorągwie. Następnie uroczysty orszak kierował się wprost do kościoła w Butrynach. W tej wsi ustawiano ozdobną, specjalnie na ten cel wybudowaną drewnianą bramę, mającą symbolizować "wrota Warmii", przez które pasterz wkraczał do swego dominium. Na bramie umieszczano herby: Warmii, kapituły warmińskiej i biskupa. Oddawano salwy ze specjalnie sprowadzonych na tę uroczystość armat. Nowego biskupa witali tam przedstawiciele stanów dominium warmińskiego - mieszczanie ze wszystkich trzynastu miast Warmii, szlachta odświętnie ubrana, konno i z obnażonymi szablami, wreszcie wolni pruscy i chłopstwo. Po nabożeństwie w kościele w Butrynach cały orszak i zaproszeni goście udawali się na Przykopskie Pole, gdzie stały przygotowane, wygodne i obszerne namioty. Tu odbywała się już mniej oficjalna część uroczystości - uczta powitalna. Następnego dnia orszak biskupi kierował się w stronę Lidzbarka Warmińskiego przez Purdę i dwa biskupie miasta - Barczewo i Jeziorany.
__________________________
Informacje: www.olsztyn.lasy.gov.pl, http://pl.wikipedia.org
|
