PISZ  to miasto w województwie warmińsko-mazurskim nad rzeka Pisą, na skraju Puszczy Piskiej - drugiej pod względem wielkości puszczy w Europie (ok. 90 tys. ha), prawa miejskie nadane przez księcia Fryderyka Wilhelma w 1645, godnym jednak podkreślenia jest fakt, iż pierwszym burmistrzem miasta był Polak - Fryderyk Adam Czerniewski; miasto leży na dawnych ziemiach pruskiego plemienia Galindów pobitego przez Krzyżaków, którzy około 1345 r. wybudowali tu zamek obronny, który nazwano Johannisburg - stąd też taka sama nazwa miasta od 1645 (miejscowi Mazurzy nazywali miasto Jańsborkiem i nazwa w tej formie przetrwała aż do 1946 r.); osadnictwo polskie (XV - XVI w.) - głównie bartnicy i rybacy; miejsce urodzenia bojownika o polskość Mazur i prekursora badań etnoraficznych tego regionu - Hermana Gizewiusza (1810 - 1848), który był autorem głośnej pracy "Polska kwestia językowa w Prusach" oraz współredaktorem dwóch gazet wychodzących w języku polskim na Mazurach; kościół św Jana z XVII w.; ważny ośrodek turystyczny i żeglarski położony nad jeziorem Roś (1888 ha, głębokość do 32 m), z jeziora swój początek bierze rzeka Pisa, która stanowi atrakcyjny szlak kajakarski (można nim dopłynąć do Narwi i dalej - do samej Wisły, przy czym cały szlak prowadzi przez wspaniałe, dziewicze lasy); kanałem można również dopłynąć do jeziora Seksty, a przez nie do jeziora Śniardwy - największego w krainie Wielkich Jezior Mazurskich (11 383 ha, dł 22 km, szerokość 13, 4 km, głębokość do 23 m) - kanał ten powstał w latach 1845 - 1849; niedaleko stąd do innych znanych miejscowości wypoczynkowych - Rucianego-Nidy (18 km) i Orzysza (25 km); w pobliżu wiele rezerwatów, lasów, jezior, ośrodków wypoczynkowych; raj dla żeglarzy i miłośników wypoczynku na łonie przyrody.


Najstarszy zabytek Pisza

Niedaleko Ratusza w Piszu znajduje się najstarszy piski zabytek - kamienna baba pochodząca ze wsi Wejsuny i licząca sobie najprawdopodobniej ponad 1000 lat (datę jej powstania określa się na VIII wiek n.e.). Stanowiła ona prawdopodobnie ważny przedmiot kultu staropruskiego plemienia Galindów. W samym Piszu stoi od 1969 roku. Jak podają przekazy, w 1872 roku natrafili na nią dwaj mieszkańcy wsi - Wielk i Sadowski. Znajdowała się pod lasem na kupie kamieni. Początkowo chcieli zrobić z niej nagrobek dla zmarłego członka rodziny. Później, za namową miejscowego nauczyciela, wkopali posąg w pobliżu drogi do Pisza. Jak mówią podobno rocznie wędrowała 2 centymetry w kierunku miasta... Inna wieść głosi, że ok. roku 1886 po polowaniu na dziki, miejscowy leśniczy zadowolony z dobrego przebiegu polowania i rozohocony wypitym alkoholem, strzelił do "baby" ze sztucera, odtrącając jej nos. Miejscowi nazywali ją Francuzem, bo według legendy została wyrzeźbiona na pamiątkę przemarszu wojsk napoleońskich.


Gmina Pisz - największa pod względem powierzchni gmina w Polsce

Gmina Pisz to gmina miejsko-wiejska w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim. W latach 1975-1998 gmina położona była w województwie suwalskim. Gmina Pisz (z siedzibą w mieście Pisz) jest największą gminą w Polsce pod względem powierzchni - zajmuje 634 km2 (aż 35,74% powierzchni powiatu piskiego). W jej granicach położone jest aż 2/3 największego jeziora w Polsce - jeziora Śniardwy. W 2004 roku gminę zamieszkiwały 27 103 osoby.

Więcej ciekawostek: Zielone Płuca Polski - ciekawostki

Okolice Pisza

    RUCIANE-NIDA  to miasto w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, położone nad jeziorem Nidzkim i jeziorem Guzianka Wielka, w samym sercu Puszczy Piskiej; około 5 tys. mieszkańców (2006), prawa miejskie - 1966; w latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa suwalskiego; znakomite warunki do wypoczynku z uwagi na bliskość czystych lasów i pięknych jezior - blisko 15 tys. ha gminy Ruciane-Nida wchodzi w skład Mazurskiego Parku Krajobrazowego.

    ORZYSZ  to miasto w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, położone nad rzeką o tej samej nazwie, pomiędzy jeziorem Sajno i Orzysz, w Puszczy Piskiej; około 6 tys. mieszkańców (2006), prawa miejskie - 1725 (z rąk króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I Hohenzollerna); już w 1753 roku stacjonował tu garnizon wojskowy, w 1890 roku w okolicy miasta założono duży poligon wojskowy; powstanie i rozbudowa poligonu oraz związane z tym inwestycje wojskowe przyczyniły się do silnego rozwoju miasta; atrakcję turystyczną stanowi duże jezioro Orzysz o bardzo rozwiniętej linii brzegowej (pow. 1011 ha, maksymalna głębokość 36m), na którym znajduje się kilka wysp o łącznej powierzchni 74 ha; najstarszym zabytkiem architektury sakralnej w Orzyszu jest kościół ewangelicki z XVI wieku, obecnie katolicki pod wezwaniem Matki Boskiej Szkaplerznej, w którym zachował się spiżowy dzwon z 1603 roku; niedaleko od miasta, w pobliżu miejscowości Klusy - we wsi Ogródek - warto zobaczyć Muzeum Michała Kajki, powstałe w 1968 r. w 110 rocznicę urodzin znanego poety obrońcy polskości Mazur, który zmarł 22 IX 1940 w Orzyszu; na terenie gminy Orzysz znajduje się część największego i najlepiej zachowanego torfowiska niskiego na Pojezierzu Mazurskim, o nazwie Nietlickie Bagna: występują tu ciekawe i rzadkie gatunki roślin i zwierząt takie jak brzoza niska, pełnik europejski, goździk pyszny, żurawie, błotniaki.